‘Integraal ontwerpen zorgt voor een stukje efficiëntie van ieders werkzaamheden’

Bron: www.bbhd.nl

In Nibbixwoud (gemeente Medemblik) is onlangs gestart met de bouw van dorps- en sportaccommodatie Nibbixwoud. Deze nieuwe accommodatie zal vanaf de zomer van 2016 dé plek worden waar dorpsbewoners elkaar ontmoeten, sporten, rouwen en trouwen. Het ontwerp van 3.000 m² BVO voorziet in een zeven meter hoge sporthal, horeca, vergaderruimtes en een zalencomplex. Bovendien wordt er ruimte gecreëerd voor een muziek- en een dansschool. De buitensportaccommodatie biedt plaats aan een kunstgrasveld, twee grasvelden en een handbalveld.

Tekst: Lieke van Zuilekom

De accommodatie wordt ontworpen als een paviljoen en heeft een kapconstructie met veel schuine delen, vertelt Robert Rodenburg van Vintis, een installatietechnisch ingenieursbureau voor gebouw- en gebruikersinstallaties. Vintis treedt in dit project op als adviseur van alle gebouwgebonden installaties, waaronder de elektrotechnische en werktuigbouwkundige installaties en brandmeld- en ontruimingsinstallaties, evenals de gebruikersinstallaties zoals data-, inbraakbeveiliging-, toegangscontrole- en geluidsinstallaties. Tijdens de uitvoeringsfase treedt Vintis op als controlerende partij, die erop toeziet dat de kwaliteit en de afspraken uit het bestek ook worden nageleefd. Zodat de opdrachtgever ook daadwerkelijk krijgt waarvoor hij betaald heeft.
“De bijzondere vorm van het pand leent zich uitstekend voor uitwerking in BIM”, vertelt Rodenburg. “In de adviesfase hebben we het project dan ook in 3D uitgewerkt. We hebben alle techniek hierdoor optimaal kunnen inpassen in de beschikbare ruimte. Bovendien hebben alle gebruikers nu goed inzicht in hoe het gebouw er in de toekomst uit komt te zien.”

Wensen en eisen

Vintis heeft alle wensen en eisen uit het Programma van Eisen van de gemeente Medemblik vertaald naar een technische oplossing, vertelt hij. “De sporthal bijvoorbeeld moet niet alleen voldoen aan de richtlijnen van de Koninklijke Vereniging van Leraren Lichamelijke Opvoeding (KVLO), maar ook aan de eisen van de NOC*NSF. De hoeveelheid ventilatielucht in de ruimte en het verlichtingsniveau spelen hierbij een belangrijke rol. De gemeente biedt straks een omgeving waarin sporters optimaal kunnen presteren.”

Tijdens de ontwerpfase heeft Vintis nauw samengewerkt met architect BBHD Architecten. “Doordat we allemaal in hetzelfde model hebben gewerkt, met dezelfde waardes en uitgangspunten, is een optimaal ontwerp ontstaan”, vertelt Rodenburg. Vintis maakt hierbij gebruik van DDScad, een OPEN-BIM-pakket. “In het ontwerp stemmen we de techniek gemakkelijk af op de esthetica. Zowel de architect, de constructeur als de eindgebruiker krijgen zo vroegtijdig inzicht in de gemaakte ontwerpkeuzes. Door het 3D-model te gebruiken, kan nauwkeuriger worden ontworpen. Alle ruimte wordt optimaal benut.”

De moeilijkheid in het ontwerp betrof de verdiepte open techniekruimte in de kern van het gebouw, vertelt hij, evenals de beperkte maximale uitsteekhoogte van de installaties. “Het gebouw kent geen daadwerkelijke techniekruimte op het dak of elders in het gebouw. De beschikbare ruimte was beperkt. Dit zorgde voor heel wat gepuzzel. De koelmachine en de luchtbehandelingskasten bijvoorbeeld torenden in eerste instantie redelijk hoog boven de bak uit.” Om de kasten aan het zicht te onttrekken, is de dakvloer plaatselijk lager gelegd. De installaties zijn hier verdiept geplaatst, zodat alsnog aan het architectonisch beeld kon worden voldaan. “In samenspraak met BBHD Architecten hebben zo alle installaties een plek gevonden.”
Rodenburg prijst de rekenkracht van DDScad. “We gebruiken het programma om de capaciteiten van de verschillende technische installaties te bepalen en afmetingen te berekenen. Alle hoeveelheden worden vervolgens uit het model getrokken en geëxporteerd naar Excel, om nauwkeurige kostencalculaties te kunnen maken.”

Voordelen van integraal ontwerpen

Na goedkeuring door de opdrachtgever is het ontwerp door Vintis verwoord in een contractstuk, dat vervolgens is aanbesteed. Inmiddels zijn de uitvoerende partijen bekend, de bouw is gestart. “In veel gevallen werken de uitvoerende partijen verder in ons BIM-model”, vertelt Rodenburg. “Maar in dit geval waren beide partijen hier nog niet klaar voor. Zij werken hun ontwerp nog traditioneel uit. Jammer, want als alle partijen in hetzelfde model werken, kan de uitvoeringstijd worden verkort. Dan wordt afstemmingsproblemen en onvolkomenheden bij het uitvoeringsgereed maken van het ontwerp voorkomen en kan correctie al in een vroeg stadium kan plaatsvinden. Bij diverse projecten hebben wij al gemerkt dat door het modelleren in 3D de overige projectpartners een beter inzicht krijgen in de omvang van de installaties, wat uiteindelijk leidt tot een beter ontwerp, dat voldoet aan de wensen van de opdrachtgever. Op de bouwplaats en tijdens de exploitatiefase plukt men hier de vruchten van.”

Echter blijkt uit onderzoek dat op dit moment pas circa 36% van de gehele bouwketen BIM heeft geadopteerd, vertelt hij. “Er is dus nog het één en ander te winnen. Want integraal ontwerpen zorgt voor een stukje efficiëntie van ieders werkzaamheden en helpt bij de communicatie. De kwaliteit van het ontwerp is bovendien vele malen beter. Ik wil architecten, constructeurs, aannemers en installateurs bij deze dan ook oproepen om zich BIM eigen te maken.”

Toekomst van BIM

Vintis werkt al sinds 2009 met BIM als 3D-model. “Sinds enige tijd werken wij al onze projecten uit in BIM”, vertelt Rodenburg. “En met ieder project leren we iets bij. BIM is een continue ontwikkeling. Om kwaliteitsslagen te kunnen maken in het ontwerpproces, moet de software mee-ontwikkelen. Gelukkig is Graphisoft Building Systems zich hiervan bewust. Salesmanager Mark Bouten staat open voor onze feedback. En bugs worden altijd snel opgelost.” Op dit moment is Rodenburg samen met een architectenbureau aan het onderzoeken op welke manier extra waarde kan worden toegekend aan BIM en hoe de afstemming met DDScad nog verder geoptimaliseerd kan worden. “Op dit moment wordt in BIM vooral op detailniveau gewerkt. Echter verwachten wij dat in de toekomst BIM ook op een abstracter niveau van toegevoegde waarde kan zijn, denk bijvoorbeeld aan het modelleren met technische prestatie-eisen op basis van een vlekkenplan. Door op voorhand al relevante consequenties te overzien, van bijvoorbeeld de benodigde ruimte, energiekosten en investeringskosten, kun je een efficiënter gebouw ontwerpen.”

Ook op het gebied van onderhoud en beheer verwacht Rodenburg nog grote stappen. “In de toekomst zal de regeltechniek in een gebouw in combinatie met het BIM-model zelf aangeven welke installaties wanneer onderhoud behoeven en/of vervangen moeten worden. Alle gebouw- en gebruiksgebonden installaties zullen hiertoe in de toekomst worden uitgevoerd met sensoren, die onvermoeid data generen en doorgeven. Om alle componenten en data in het gebouw visueel te maken en overzichtelijke te houden voor de gebruiker, zal het 3D BIM-model worden ingezet. Het onnodig vroeg vervangen van installatie(onderdelen) of het energie-onzuinig functioneren, is daarmee verleden tijd.”

Bouwinfo
Opdrachtgever: gemeente Medemblik
Architect: BBHD Architecten
Constructeur: Adviesburo W.F.O. bv
Advies en ontwerp installaties: Vintis installatieadviseurs
Bouwperiode: maart 2015 – april 2016